مطالعه کاریولوژیکی ژنوتیپ های چای (.camellia sinensis l) موجود در ایران

چای (camellia sinensis (l.) o.kuntze) یکی از گیاهان نوشابه ای کافئین دار است که معرفی ارقام آن، نیازمند شناخت ژنتیک گیاه است. برای مطالعه کاریوتیپی چای، مریستم نوک ریشه 9 ژنوتیپ انتخاب شدند. نتایج نشان داد که استفاده از آلفابرمونفتالین (8 ساعت) برای پیش تیمار، محلول فارمر (24 ساعت) برای تثبیت و رنگ آمیزی کروموزوم ها با هماتاکسیلین، نمونه های میکروسکوپی مناسبی برای مطالعه خصوصیات مورفولوژیک کروموزوم های میتوزی چای ارایه می نماید. شمارش تعداد کروموزوم ها نشان داد که همه چای ها، دیپلویید و دارای 30=n2 کروموزوم از انواع متاسنتریک و ساب متاسنتریک با فراوانی های متفاوت بودند و کروموزوم ماهواره دار مشاهده نشد. دامنه تغییرات طول کل کروموزوم ها از 10/1 میکرون تا 42/4 میکرون متغیر بود. تجزیه واریانس داده های مربوط به 8 ویژگی مورفولوژیک کروموزوم ها مشخص نمود که بین ژنوتیپ ها، کروموزوم ها و اثرات متقابل ژنوتیپ×کروموزوم اختلاف معنی داری (1%) وجود داشت. از نظر آماره های drl و l/s نیز، کلون شوروی برگ ریز (101)  و کلون 35 دارجلینگ به ترتیب بیشترین و کمترین تقارن کاریوتیپی را داشتند. در تجزیه به مؤلفه های اصلی، نقش شاخص سانترومری، طول بازوی کوتاه و نسبت بازوی کوتاه به بازوی بلند و طول کل کروموزوم در تشکیل مؤلفه اول بیش از سایر خصوصیات بود و این مؤلفه به تنهایی بیش از 78% تغییرات و به همراه مؤلفه دوم، بیش از 97% تغییرات را توجیه نمودند. تجزیه خوشه ای ژنوتیپ ها به روش upgma، مشابه با نتیجه بای پلات مؤلفه های اصلی، توانست چای های مورد بررسی را در چهار گروه قرار دهد، به نحوی که کلون امیدبخش 100 به تنهایی در یک گروه قرار گرفت.